Geschreven door Sigmund Freud, commentaar van Philippe van Haute en Herman Westerink
In deze review zal het boek Drie verhandelingen over de theorie van de seksualiteit worden beoordeeld. De review kan spoiler-alerts bevatten.
Achtergrond van de schrijver
Sigmund Freud (zijn geboortenaam is Sigismund Schlomo Freud) is op 6 mei 1856 geboren in Freiberg (huidige naam: Příbor, een Tsjechische stad in de regio Moravië) en op 23 september 1939 overleden in Londen. Hij was geboren in wat destijds Oostenrijk-Hongarije was en Freud heeft een joodse afkomst. Freud wordt als de grondlegger van de psychoanalyse gezien en hoewel zijn methodes en theorieën omstreden waren, was hij toch een invloedrijk denker in de 20e eeuw.
Zoon van joodse ouders
Freud was zoon van joodse ouders, maar hij werd al vroeg in zijn leven atheïst. Gedurende de opkomst van het nazisme kreeg hij enige sympathie voor het zionisme. De familie van Freud was behoorlijk groot: hij had twee halfbroers en zeven volle broers en zussen. Toen het bedrijf van zijn vader failliet ging (in 1857) raakte de welvarende familie Freud in sociaal en moreel opzicht in verval. In 1859 verhuisde de familie naar Leipzig, waarna ze korte tijd later naar Wenen verhuisden. Sigmund was een goede leerling en hij was aanvankelijk van plan rechten te gaan studeren, maar in 1873 besloot hij zich in te schrijven aan de medische faculteit aan de Universiteit Wenen. Een jaar later begon Freud aan een zoölogisch onderzoek (discipline dat dieren bestudeert). In 1876 vertrok Sigmund voor zijn onderzoek naar Triëst en bij terugkeer stapte hij over naar het Psychologisch Instituut. In 1879 begon Freud aan zijn militaire dienst en in 1881 promoveerde hij tot doctor in de geneeskunde.
In april 1886 trouwde Freud met Martha Bernays, een lid van een vooraanstaande familie van rabbijnen. Ze kregen samen zes kinderen. Met zijn zonen had Freud een bekoelde relatie en met zijn dochters kon hij het goed vinden. Freud vond namelijk dat hij beter kon discussiëren met Anna en Mathilde, twee van zijn dochters. Over het algemeen was Freud geen warme vader en had hij moeite om contacten te maken en te onderhouden. Nadat Oostenrijk-Hongarije in 1938 werd geannexeerd door Nazi-Duitsland, verhuisde Freud naar Londen, waar hij een jaar later overleed.
Achtergrond van de commentatoren
Prof. dr. Philippe van Haute is hoogleraar fundamentele filosofie aan de Radboud Universiteit met als leeropdracht wijsgerige antropologie (‘’filosofische menskunde’’). Hij doet voornamelijk onderzoek aar de wijsgerige betekenis van de psychoanalyse van Freud en zijn leerlingen (zoals Klein en Lacan). Dr. Herman Westerink is universitair hoofddocent aan de Radboud Universiteit en hij doet voornamelijk onderzoek naar de godsdienstfilosofie.
Achtergrond van het boek
Freud is een van de grondleggers van de psychoanalyse en in dit boek staat de seksualiteit centraal. Na de druk van 1905 zijn er nog enkele drukken van latere jaartallen gekomen, waarin Freud soms een andere mening of perspectief heeft. In de eerste editie van dit boek zijn echter de oorspronkelijke ideeën van Freud terug te vinden. Als voorbeeld is het Oedipuscomplex te noemen: pas na de druk van 1905 schreef Freud over dit complex.
Indeling van het boek
Het boek heeft in totaal 167 pagina’s, inclusief een voorwoord, drie hoofdstukken, noten, een aantekening bij de vertaling, het commentaar van Van Haute en Westerink, en een literatuuroverzicht. De oorspronkelijke vertaling van de tekst is gedaan door Wilfred Oranje in 2006. Het boek is in 2017 uitgegeven in Nijmegen door uitgeverij Vantilt en het ontwerp van de omslag en binnenwerk is gedaan door Mijke Wondergem.
Inhoud van het boek
In Drie verhandelingen over de theorie van de seksualiteit staan veel inzichten over de betekenis van de seksualiteit die tegenwoordig nog actueel zijn. Zo heeft Foucault inzichten verkregen door dit boek en heeft de queer-theorie een basis gekregen in het boek. De heteronormativiteit wordt in het werk van Freud opzij geschoven. Er zijn zoals eerder vermeld veel toevoegingen gedaan na de druk van 2005, waardoor de nuances door latere denkers niet altijd zijn meegewogen.
Een belangrijk begrip in het boek is de perversie, op Wikipedia ook wel omschreven als ‘’een ontsporing van het gevoelsleven of de aandriften die maakt dat men graag dingen doet die algemeen als weerzinwekkend worden beschouwd. De term wordt vaak gebruikt voor seksuele gedragingen die afwijken van het als normaal beschouwde patroon.’’ Andere belangrijke begrippen zijn neurose (Wikipedia: ‘’in de psychoanalytische theorie een structureel ineffectieve manier van omgaan met problemen’’) en hysterie (Wikipedia: ‘’een psychische aandoening of een gemoedstoestand’’). Aan de hand van deze begrippen probeert Freud te verklaren waarom bijvoorbeeld homoseksualiteit een normaal iets is en dus geen aberratie (afwijking). Freud neemt de aberraties als uitgangspunt en verklaart aan de hand daarvan de ontwikkelingen van mensen. Onder meer de fetisj, het sadisme en bestialiteit wordt beschreven door Freud.
Conclusie
De oorspronkelijke tekst van Freud is door het soms moeilijke taalgebruik regelmatig lastig te begrijpen. Het is met enige regelmatig nodig om de precieze betekenis van de woorden op te zoeken op internet, wat het lezen soms bemoeilijkt. Door het voorwoord en de commentaren na afloop van het tekst wordt echter al best veel verduidelijkt. Het boek is niet makkelijk om in een ruk uit te lezen, maar moet precies gelezen worden. Al met al biedt het boek echter veel nieuwe inzichten in de seksualiteit en eventuele afwijkingen. Dit zorgt voor meer begrip ten aanzien van bijvoorbeeld homoseksuelen.
Cijfer: 7/10